Sunday, 28 August 2022

સંપતિ અને સંબંધો એ સમસ્યાઓનો ઉકેલ છે કે ખુદ એક સમસ્યા છે?

 

સંપતિ અને સંબંધો એ સમસ્યાઓનો ઉકેલ છે કે ખુદ એક સમસ્યા છે?

The emotional baggage is the relationship. Everybody has their issues, the point is to sort them out together. - Morgan Reznick (The Good Doctor Quotes)

 

       હમણાં એક સમાચાર વાંચ્યા, પતિએ પત્નીને ઢોર માર મારતો, માર મારતી વખતે એ વિડીયો ઊતારતો અને એ વિડીયો પોતાના મિત્રોને બતાવતો, એમાં એને મજા આવતી! તો વળી બીજા એક સમાચારમાં એક માતાએ પોતાના ખુદના બાળકને જ મારી નાખ્યું, કારણકે તેણે કોઈ બીજા પુરુષ સાથેના તેણીના પ્રેમની લીલા જોઈ લીધી હતી! નાની નાની વાતોમાં આપઘાતની ઘટનાઓ આપણે રોજ વાંચતાં કે સાંભળતા રહીએ છીએ. ખબર નહી પણ કેમ લોકોને જીવંત રહેવાને બદલે મરી જવાના કારણો વધુ મળી રહ્યા છે! તો વળી એક કિસ્સામાં એક જેઠાણીએ દેરાણીની છોકરીને અગાશી પર લઈ જઇ દસ્તાથી ક્રૂર રીતે મારી નાખી!

જગ્યાએ જગ્યાએ થી લાશો મળી રહી છે. બધા એકબીજા સાથે બંધાયેલા ખુદને મહેસુસ કરી રહ્યા છે. સંબંધોથી કંટાળેલા માણસોના જીવનમાં નવી નવી વ્યક્તિઓ આવી રહી છે, અને એ નવી વ્યક્તિઓને લીધે જૂના સંબંધો ઘણાને એટલા વાસી લાગી રહ્યા છે કે તેનાથી પીછો છોડાવવા લોકો નજીકની વ્યક્તિઓને મોતને ઘાટ ઉતારી રહ્યા છે. સંપતિના નામે લોકો ઝઘડી રહયા છે. નાનપણમાં એક-બીજાનો હાથ પકડીને ચાલતા ભાઈઓ ઝઘડી રહ્યા છે. સંપતિના નામે સતત ઘરો તૂટી રહ્યા છે. એટલું જ નહી, સંપતિને લીધે રોજ કેટલાયે ખૂન થતાં રહે છે!

  વ્યક્તિઓ જિંદગીમાં જીવન ઉમેરવા સંબંધો સાથે જોડાતા રહે છે, પણ એ સંબંધો જ આજે લોકોના મૃત્યુનું કારણ બની રહ્યા છે. કેટલી બેરહેમીથી લોકો પોતાની નજીકની વ્યક્તિઓને મોતને ઘાટ ઉતારી રહ્યા છે. ઇવન પોતાના લગ્ન બહારના સંબંધોને છુપાવવા ઘણા દંપતિઓ પોતાના સંતાનોને પણ નિર્દયતાથી મારી રહયા છે. સંબંધોને આપણે જીવનમાં ખુશીઓ ઉમેરવા માટે જોડતા હોઈએ છીએ, આ જીંદગીનું સફર એકદમ સરળ રીતે મોજથી પસાર થઈ શકે, પણ એવું નથી થઈ રહ્યું. એ બંધનો જ જીવનને ગૂંગળાવી રહ્યા છે. અને લોકો એનાથી થાકીને એ બંધનમાથી છૂટવા આસપાસની વ્યક્તિઓને નુકસાન પહોંચાડી રહ્યા છે.

  કેવા કેવા કિસ્સાઓ અને ઘટનાઓથી આપણાં સમાચાર પત્રો અને બીજા સોસિયલ મીડિયાઓ ખદબદતા રહે છે. કેવા કેવા વિકૃત કિસ્સાઓ આપણી આસપાસ થતાં રહે છે. આપણે ક્યારેય વિચાર્યું પણ ના હોય એટલી બધી ક્રૂરતા આપણી આસપાસ થતી રહે છે. આપણે પશુઓ કે પક્ષીઓ કે પછી કુદરત પ્રત્યે સંવેદનશીલ થવાની વાત તો દૂર રહી,આપણે માણસો એકબીજા પ્રત્યે પણ સંવેદનશીલ નથી થઈ રહ્યા! જેટલા સાધનો વધી રહ્યા છે, એટલા આપણે વધુ ને વધુ એકલા થઈ રહ્યા છે. હકીકત તો એ છે કે મોટા ભાગના લોકોને પોતાના વર્તમાન જીવનથી સંતોષ નથી!

    કોઈ એવું નકકી કરે કે આ દિવસે આ સોસિયલ મીડિયામાં નકારાત્મક સમાચારો નહી આવવા જોઈએ, છતાં પણ આવા સમાચારો છાપવા કે દેખાડવા પડે, એટલી હદે આપણાં સમાજમાં ખરાબ ઘટનાઓ બની રહી છે! આપણાં સૌના જીવનમાં વિસ્મયતાનું સ્થાન આશ્ચર્યોએ લઈ લીધું છે! આપણી કલ્પના બહારની વાસ્તવિકતાઓ આપણે જોવા ટેવાઇ રહ્યા છીએ. આવું બધુ હવે રૂટિન બની ગયું છે. સવારના પહોરમાં છાપામાં આવા સમાચારો વાંચીએ, પછી થોડીવારમાં તો ચાની વરાળ સાથે એ બધુ પણ ઊડી જતું હોય છે અને આપણે નોર્મલ થઈ જતાં હોઈએ છીએ.

  સંપતિ અને સંબંધો કોઈપણ વ્યક્તિના જીવનમાં નવા નવા સપનાઓ લઈને આવે છે, સપનાઓ પૂરા કરવા આવે છે, પણ ક્યારેક સપનાઓ પણ ડરામણા હોય છે, એમ જ આજે જાણે આપણે સૌ એવા ડરામણા વિશ્વમાં જીવી રહ્યા છીએ કે મૃત અવસ્થામાં અશ્મિઓ બનીને દટાઈ રહ્યા છીએ, એ જ સમજાતું નથી! સંપતિનો વધારો સુખનું સર્જન કરી નથી રહ્યો, ઉલટાનું લોકોને દૂ:ખી કરી રહ્યો છે. સંપતિ લાગણીઓ પર ભારે થઈ રહી છે. રોજ કેટલાયે ભાગોમાં આપણે વિભાજિત થઈ રહ્યા છીએ.

 આજે આપણી પાસે જિંદગીને સરળ બનાવી શકે, એટલા માટે ઘણી બધી સગવડો અને સુવિધાઓ છે, પણ આપણે સૌ એવા બંધનોમાં ખુદને બાંધીને બેસી ગયા છીએ, કે એમાથી બહાર આવવાનો રસ્તો જ નથી મળી રહ્યો. બહુ નાની નાની બાબતોમાં સંબંધો તૂટી રહ્યા છે, વધારે પડતાં કનેકશનોએ આપણને સંવેદના વિહીન બનાવી દીધા છે. એકબીજાને નજીક લાવવા જે સાધનોની આપણે શોધ કરી હતી, એ જ સાધનો આજે લોકોને એકબીજાથી દૂર કરી રહયા છે.

  લોકો સંબંધો અને સંપતિને લીધે ટુકડાઓમાં વહેંચાઈને રહી ગયા છે. ગમે તે ભોગે અમુક સંબંધો મળવા જ જોઈએ, અને સંપતિ માટે ગમે તેવા નજીકના સંબંધો તોડી નાખવા પડે, એ જાણે આપણામાથી મોટાભાગના લોકોનો જીવનમંત્ર બની ગયો છે. હજી સમય છે, આપણી અંદર જે કઈ ધબકતું જીવંત તત્વ છે, એને સહારે જીવન જીવીશું, તો સંપતિ ભલે ઓછી ભેગી થશે, પણ નજીકના સંબંધોથી આપણાં જીવનનો બાગ મહેંકી ઉઠશે.

    

  

 

 

 

  

 

 

 

 

   ;

 

 

 

 

Sunday, 21 August 2022

ગુજરાતી સ્ત્રીઓ, દયા ભાભી અને ગોપીવહૂથી લઈને પુષ્પા ઇમ્પોસિબલ સુધી....

 

           ગુજરાતી સ્ત્રીઓ, દયા ભાભી અને ગોપીવહૂથી લઈને પુષ્પા ઇમ્પોસિબલ સુધી...

Sony SAB launches Pushpa Impossible! - MTI News

 જુદી જુદી ચેનલો પર આવતી સીરિયલોમાં મોટા ભાગની સીરિયલોમાં ગુજરાતી કુટુંબોમા થતી ઊથલ-પાથલ બતાવવામાં આવે છે. ગુજરાતી સ્ત્રીઓ કા તો એકદમ લાઉડ અને કા તો એકદમ મૂંગી મૂંગી બતાવવામાં આવે છે. કુટુંબ વ્યવસ્થા ગુજરાતી સમાજની એક આગવી વ્યવસ્થા છે. એમાં પણ ખાસ કરીને જ્યારે કુટુંબો મોટા હોય ત્યારે જે ધમાલ થતી હોય છે, એ મસાલો સીરિયલોમાં ખાસ બતાવવામાં આવે છે. ગુજરાતી સ્ત્રીઓ મેકઅપ પાછળ એટલી પાગલ છે કે સર્વે કરાવવામાં આવે તો, મેકઅપ ખરીદીમાં 70%થી વધુ હિસ્સો તેઓનો નીકળે!

    સાડીઓની ખરીદીમાં ( અરે મોંઘી સાડીઓની ખરીદીમાં!) તેઓને કોઈ ના પહોંચે. બપોરે સૂઈ જાય અને શરીર વધે એટલે જિમમાં જાય. રસ્તામાં એક બીજાને મળે તો ઘરે આવો,ઘરે આવો એવું કહેવામાં કલાક સુધી બહાર ઊભા રહી વાતો કરે પણ સાથે સાથે બોલતી જાય કે હમણાં તો સમય જ નથી રહેતો, એકદિવસ સમય લઈને ચોક્કસ આવીશું!  મોબાઈલ પર કલાકો વાતો કરે કે પછી સોસિયલ મીડિયા પર કલાકો સમય વેસ્ટ કરનાર ગુજરાતી સ્ત્રીઓ પાસે સ્ટેટસ કે પ્રોફાઇલ પિક અપડેટ કરવાનો સમય હોય છે, પણ ખુદને અપડેટ કરવાનો સમય હોતો નથી.

  ઘરે કોઈ સારો પ્રસંગ હોય તો સૌથી સારા મારા કપડાં, મારા ઘરેણાં, મારો મેકઅપ, મારી મહેંદી વગેરે વગેરે...ની સ્પર્ધાઓ થતી રહે છે. કોઈ બીજી સ્ત્રી વધુ સારી લાગતી હોય તો કોમ્પિમેંટ્સ એવી રીતે આપવાની કે સામેવાળાને ખબર ના પડે કે વખાણ થયા કે શું થયું? લેટેસ્ટ ફેશન એ શબ્દ તેઓના શબ્દકોશમાં ગુંજતો રહે છે. અને દુકાનદારો અને મોલવાળા તેનો સૌથી વધુ ફાયદો ઉઠાવતા હોય છે. એકબીજાને કોઈ સ્થળે મળતી વખતે કોણ પેલા સામેથી બોલાવે? એ પ્રશ્ન હજી વણઉકેલાયેલો છે. “બદલાતી ફેશન શુટ કરે કે ના કરે કરવી તો પડે જ એ ગુજરાતી સ્ત્રીઓનો નવો મંત્ર છે.”

   રસોડું એ ગુજરાતી સ્ત્રીઓનું સૌથી મનગમતું સ્થળ છે, અને રસોઈ સૌથી વધુ ગમતી પ્રવૃતિ! પિકનિક કે ટુર પર જાય તો અથાણાં સહિતનું પરફેક્ટ પેકિંગ, છાશ વિના તો જમ્યા જ ના કહેવાઈએ, એ પણ સાથે હોય, એટલો નાસ્તો ભરે કે પાછા આવ્યા પછી બે દિવસ તો તેને ઠેકાણે પાડવામાં જાય! આમ તો પેકિંગમાં અહીની સ્ત્રીઓને કોઈ ના પહોંચી શકે. વિદેશમાં ગયેલા કે હોસ્ટેલમાં રહેતા સંતાનો માટે સથવારો મળે એટલે નાસ્તો તો મોકલાવવાનો જ! આરોગ્ય સાચવવાનું ગમે તેટલીવાર કહેવામાં આવે પણ રસોઈમાં તેલ, મીઠા કે ખાંડનો ઉપયોગ નહી ઘટાડવાનો જ!

  સેલ સેલ સેલ અહીની સ્ત્રીઓનો અતિ પ્રિય શબ્દ છે, અરે શબ્દ નહી કહો કે એક ફીલિંગ છે. એની સાથે જ સંકળાયેલો એક અતૂટ શબ્દ છે, શોપિંગ, આ હા હા આ શબ્દ એટલે ગુજરાતની સ્ત્રીઓનું સ્વર્ગ! એમાં પણ મોલમાં જવાનું હોય એટલે એવું જોરદાર તો પ્લાનિંગ કરે કે મેનેજમેંટ ગુરુઓ પણ આપણને કાચા લાગે! કમ્ફર્ટ ઝોનમાથી બહાર ના નીકળવું... આખી જિંદગીને બેડરૂમ અને રસોડા વચ્ચે આંટા ફેરા મારીને પૂરું કરી દેવું.. રાત્રે સૂતી વખતે પણ સાડી પહેરીને સૂવું!

  દયા જે રીતે ગરબા રમતી રમતી આવે છે, એવા ગરબા ભાગ્યેજ કોઈ ગુજરાતી સ્ત્રીઓ લેતી હશે. એ જે રીતે બોલે છે, એવી રીતે કોઈ ગુજરાતી સ્ત્રીઓને મે બોલતા સાંભળી નથી. ગોપી વહુ જેટલી મૂંગી અને સહન કરનારી ગુજરાતી સ્ત્રી પતિ ના અપનાવે તો પણ પતિ પાછળ પાછળ દોડતી રહે એવી સ્ત્રીઓ હવે ગુજરાતમાં મળતી નથી અને એ સારું જ છે! દયા ભાભી અને ગોપી વહુ ગુજરાતની સ્ત્રીઓનું લુપ્ત થતું જતું અસ્ત્તિવ છે.

   આ બધામાં ગુજરાતની સ્ત્રીઓનું જે ગમે તેવી પરિસ્થિતિઓ સામે લડી લેવાનું સ્વરૂપ છે, એ તો ક્યાંક ખોવાય જ ગયું હતું. અહીની સ્ત્રીઓ સમય આવ્યે જિંદગીના દરેક મોરચે પોતાના પરિવાર અને અસ્તિત્વ માટે લડી શકે છે, એવી સીરિયલો હવે છેક આવવા લાગી છે. પતિ ના હોય તો, કુટુંબ માટે સમાજ સામે કેવી રીતે લડવું? ગમે તેવા કામો કરવા પડે તો કરવા, સંતાનોને એકલા હાથે સારા સંસ્કારો આપી ઉછેરવા, પુરુષમિત્રો સાથે સુખ દૂ:ખ વહેંચવા, આસપાસના લોકોને મુશ્કેલ પરિસ્થિતિમાં મદદ કરતાં રહેવી, બધાના ઘરના કામો કરી સંતાનોને ઉછેર્યા છે, એવું કહેવામાં શરમ ના અનુભવવી!, આરોગ્ય પ્રત્યે કાળજી રાખવી,

  સંતાનોના વિરોધ છતાં અધૂરું રહી ગયેલું ભણવાનું પૂરું કરવું. એક લડતી સ્ત્રીને પૂરેપૂરો સાથ સહકાર આપવો, સંતાનોની મિત્ર બનીને રહેવું.... બહુ ઓછા પેરેગ્રાફ લખ્યા છે, ગુજરાતી સ્ત્રીઓના આ બદલાયેલા સ્વરૂપ વિષે, કારણકે હજી તેઓમાં ઘણો ફેરફાર થવાનો બાકી છે. પુષ્પા I am possible. ભેગું કરીને કે છુટ્ટુ, તમારે જેમ વાંચવું હોય વાંચી શકો છો.

Friday, 5 August 2022

ઘરના કામ માટે સ્ત્રીઓને પગાર મળવો જોઈએ..... લાગણીઓની કોઈ શું કિંમત ચૂકવી શકશે....?

 

ઘરના કામ માટે સ્ત્રીઓને પગાર મળવો જોઈએ..... લાગણીઓની કોઈ શું કિંમત ચૂકવી શકશે....?

Should housework be a salaried profession? | India News - Times of India

      પપ્પા સાંજે ઓફિસેથી ઘરે આવે છે. મમ્મી પાસે આવીને કહે છે, આજનો હિસાબ લાવ એટલે તને આજનો પગાર ચૂકવી દઉં. મમ્મી હિસાબ લખાવે છે,

  રસોઈના, વાસણ સાફ કરવાના, કપડાની ઈસ્ત્રીના, ઘર સાફ કરવાના, બાળકોની સંભાળ રાખવાના, બાળકોનું સ્કૂલ ટિફિન બનાવવાના, મમ્મી-પપ્પાની સારસંભાળ રાખવાના, કપડાં ધોવાના, વગેરે વગેરે...... યાદી લાંબી થતી જાય છે, અને સાથે સાથે પપ્પાના હ્રદયની ધડકનો પણ વધતી જાય છે. પપ્પા મમ્મીને પૈસા આપતા આપતા થાકી જાય પણ ઘરના કામોનો કોઈ હિસાબ જ પૂરો થતો નથી. જ્યાં છેલ્લો ટોટલ કરવા જાય કોઈને કામના પૈસા ગણતરીમાં રહી જાય છે! આ કામોના આંકડાઓનું મૂલ્યાંકન તો કોઈ અબજોપતિ પણ કરી શકે એમ નથી!

   ઉપર જે લિસ્ટ આપેલું છે,  એ તો માત્ર મોટા મોટા કામોનું આર્થિક વળતર આપણે નક્કી કરી રહ્યા છીએ, એવા તો કેટલાયે નાના નાના કામો છે, જેને આપણે ગણતરીમાં લઈએ તો સ્ત્રીઓનું દૈનિક પેકેજ એકદમ ઊંચું જતું રહે એમ છે. કોઈપણ જાતની ડિગ્રી વિના સ્ત્રીઓ જે રીતે સમગ્ર ઘરનું સંચાલન કરતી હોય છે. આઈ.આઈ.એમ. વાળા કેસ સ્ટડીમાં એક સ્ત્રી દ્વારા ઘરના સંચાલન નો  જીવંત વિષય પોતાના વિદ્યાર્થીઓને સમજાવી શકે એમ છે! પુરુષ જેટલો પગાર લાવે એમાં ઘરના કોઈપણ સભ્યની જરૂરિયાત બાકી ના રહી જાય એ રીતે એ પગારનું આયોજન માત્ર ને માત્ર સ્ત્રીઓ જ કરી શકે છે.

  ઘણા બધા સમયથી સ્ત્રીઓને ઘરકામ માટે આર્થિક વળતર મળવું જોઈએ, એવી વાતો અને ચર્ચાઓ થતી રહે છે. સ્ત્રીઓ ઘરે જે કઈ કામ કરે છે, તેનું કોઈ મૂલ્ય નથી એવું લગભગ બધી સ્ત્રીઓને લાગે છે, તો કેટલાક પુરુષો એવું માને છે કે સ્ત્રીઓને ઘરે કામ જ શું હોય છે? એકવાર તેઓ ઘરે રહીને આખા દિવસનું કામ કરે, બાળકોને સંભાળે તો તેઓને સમજાય કે સ્ત્રીઓ ઘરે કેટલું કામ કરતી હોય છે? તેઓ માત્ર સ્ત્રીઓના કામનું લિસ્ટ બનાવશે તો પણ તેઓને સમજાય જશે કે  સ્ત્રીઓ ઘરે રહીને કેટલા કામ કરે છે.  

    આર્થિક વળતરને વધુ પડતું મહત્વ આપવાના આપણાં માપદંડોએ જ આ પ્રશ્ન ઊભો કર્યો છે. આપણે બધા મૂડીવાદીઓ બની ગયા છીએ, જે માનવીને માત્ર આર્થિક માનવી જ સમજે છે. ઘરમાં જે પૈસો લઈને આવે, તેનું મહત્વ આપણે વધુ આંકીને સદીઓ સુધી સ્ત્રીઓને અન્યાય કર્યો જ છે અને સાથે સાથે સ્ત્રીઓ પણ એ અન્યાય સહન કરીને પોતે પોતાના અસ્તિત્વને ઠેસ પહોંચાડતી રહી છે. હજી આજની તારીખે પણ ઘણી સ્ત્રીઓ પુરુષોના કામને જ વધુ મહત્વ આપતી હોય છે.

     પ્રશ્ન ગૃહિણીઓને આર્થિક વળતર આપવાનો છે જ નહી. પ્રશ્ન તો છે, તેઓના કામને સન્માન આપવાનો અને કામના વર્ગીકરણને દૂર કરવાનો! આપણે શા માટે આ કામ માત્ર સ્ત્રીઓ એ જ કરવું જઈએ અને આ કામ માત્ર પુરુષોએ જ એવું વર્ગીકરણ કરતાં રહીએ છીએ. પુરુષ આખા દિવસના કામથી થાકેલો હોય એમ સ્ત્રીઓ પણ હોય શકે છે, એવું આપણે શા માટે માનવા જ તૈયાર નથી હોતા? અને હવે તો સ્ત્રીઓ પણ આર્થિક રીતે પગભર થઈ રહી છે, તો બંને સાથે મળીને ઘરકામ કરે એમાં ઘરના કોઈ સભ્યને વાંધો ના હોવો જોઈએ.

    સ્ત્રી થકી મકાન ઘર બને છે. સ્ત્રી વિનાનું ઘર આત્મા વિનાના શરીર જેવુ થઈ જતું હોય છે. ઘર લાગણીઓથી સીંચાતું હોય છે, કબાટની કઈ થપ્પીમાં કોના કપડાં પડ્યા છે? સવારે દૂધ કેટલા વાગ્યે આવે છે? મમ્મી-પપ્પાને દવા ક્યારે આપવાની છે?, બાળકોને કેટલું હોમવર્ક કરાવવાનું છે?, ઘરના ફ્રીજમાં શાકભાજી છે કે નહી? ઘરમાં કરિયાણાની કોઈ વસ્તુઓ ખૂંટે છે કે કેમ? વગેરે વગેરે બાબતોનું ધ્યાન તે એકદમ કાળજીથી રાખતી હોય છે, રસોઈમાં એ પ્રેમ ઉમેરે છે, એટલે એ રસોઈ આપણાં સૌની પ્રિય વાનગી બની રહે છે. અને આ બધી પ્રવૃતિઓમાં રહેલા તેના પ્રેમને આપણે ફીલ કરીએ એટલે તેનો આખા દિવસનો થાક ઉતરી જશે.

   આ ચીવટ અને લાગણીઓનું કોઈ શું આર્થિક મૂલ્ય નક્કી કરી શકશે? જે કશુંક પૈસાની પહોંચથી દૂર છે, એને શા માટે પૈસાના પરિઘમાં લાવવાની કોશિશ કરવી? એક મકાનને ઘર બનાવવા સ્ત્રી સતત મથતી રહે છે. ભલે વિતેલા જમાનાએ સ્ત્રીઓના અસ્તિત્વ પ્રત્યે જરાપણ ધ્યાન નથી આપ્યું, પણ હવે એ પરિસ્થિતિમાં ઘણો ફેરફાર થવા લાગ્યો છે. બધુ ભલે નથી બદલાયું પણ ઘણું બધુ બદલાઈ રહ્યું છે. આ સમાજ એક ગૃહિણીઓને તેઓના કામનું વળતર શું આપી શકશે? હકીકત તો એ છે કે સ્ત્રીઓ થકી થતાં ઘરકામનું કોઈ મૂલ્ય જ આંકી શકાય એમ નથી.

 

 

     

 

 

Sunday, 31 July 2022

રોજ સવારે કચરામાં પોતાનું ભવિષ્ય શોધતાં બાળકોની પીઠ પરનું વજન કેટલું હોવું જોઈએ?

 

 રોજ સવારે કચરામાં પોતાનું ભવિષ્ય શોધતાં બાળકોની પીઠ પરનું વજન કેટલું હોવું જોઈએ?

 From Reduced Weight of School Bags to Lesser Homework: How the Government's  Recommendations Can Help School Children - The New Leam

   હમણાં હમણાં શાળાઓના બાળકોના દફતરના વજન બાબતે બહુ ચર્ચાઓ થઈ રહી છે. બાળકો શાળામાં અમુક કિલો કરતાં વધુ વજન લઈને ના આવે તેવો હુકમ પણ થયેલો છે. જિલ્લાશિક્ષણઅધિકારી અમુક શાળાઓમાં જઇ બાળકોના દફતરના વજન પણ તપાસી રહ્યા છે. બાળકોના દફતરોનું વજન નિયત કરેલા વજન કરતાં ઘણું વધુ છે, એવું છાપે પણ ચડી ગયું છે. આ મુદ્દો જ્યારે જ્યારે નિશાળો શરૂ થાય ત્યારે ઊઠતો રહે છે. પણ અમુક સમય બાદ બાળકો અને શિક્ષણ સાથે જોડાયેલા તમામ લોકો એ વજનથી ટેવાય જતાં હોય છે! હકીકત તો એ છે કે આપણને સૌને એ વજનનું માપ મળે છે, પણ જે વજન જાણ્યે-અજાણ્યે આપણે સૌ આપણાં બાળકો પર લાદતા રહીએ છીએ, એ વજનનું માપ આપણી પાસે નથી!

   હમણાં એક સરસ વાત વાંચી, એક બિલાડીનું બચ્ચું અને એક માણસનું બાવ બંને વાતો કરી રહયા હતા, તેમાં બિલાડીના બચ્ચાએ પેલા બાવને કહ્યું, જોયું હું તો ચાલતા પણ શીખી ગયું. જો હવે હું કેવી દોડાદોડી કરી રહ્યું છુ. તું તો હજી ચાલતા પણ નથી શિખ્યુ. એટલે પેલા બાવે કહ્યું, ના હો હમણાં મારે ચાલતા નથી શીખવું. મારી મમ્મી પપ્પાને કહેતી હતી કે લાલો ચાલતા શીખી જાય એટલે તેને નિશાળે મોકલી દેવો છે! આ બાળકોના દફતરોમાં મુકાતું પેલું વજનિયું છે. બાળક 2 કે 2.5 વર્ષનું થાય એટલે માતા-પિતા તેઓને પરાણે નિશાળે ધકેલી દેતા હોય છે. ઘણીવાર તેવા બાળકોને જે રીતે આપણે રડતાં રડતાં નિશાળે નથી જવું એમ બોલતા સાંભળીએ છીએ, આપણને દયા આવી જાય છે, પણ માતા-પિતાને આવતી નથી! બહુ નાની ઉંમરે તેઓને નિશાળે ધકેલી દેવાથી તેઓની કુદરત પાસેથી શીખવાની આવડત આપણે છીનવી રહ્યા છીએ. મુક્ત વાતાવરણમાં ઉછરવા માંગતા બાળકોને આપણે વર્ગખંડોમાં કેદ કરીને તેઓમાં રહેલી નિખાલસતા અને નિર્દોષતાને ડગલે ને પગલે આપણે કચડી રહ્યા છીએ.

    રમવા માંગતા બાળકોના હાથમાં નોટબૂક અને પેન પકડાવીને આપણે શું સાબિત કરવા માંગતા હોઈએ છીએ? વળી એ બાળકો કેટલા કેટલા ચોપડાઓમાથી કેટલી કેટલી જુદી જુદી ભાષાઓ શિખતા રહે છે. કક્કાનો ક’,એ.બી.સી.ડી. નો એબેમાથી શું શીખવું એમાં જ એ કંફ્યૂઝ થતા રહે છે. 2થી4 વર્ષના બાળકોનો સરકારે નક્કી કરેલો અભ્યાસક્રમ કોઈ છે જ નહી, એટલે દરેક નિશાળો વાળા અલગ અલગ પ્રકાશનોના ચોપડા,( જેમાથી તેઓને સૌથી વધુ કમિશન મળતું હોય) બાળકોને ફરજિયાત લેવડાવતા હોય છે. આ ઉંમરના બાળકો સમજ્યા વિના અંગ્રેજીની પોએમ્સ બોલ્યા કરે એવું ઇચ્છતા માતા-પિતા બાળકોને બધુ ગોખાવતા રહે છે. પોતાનું બાળક ભણવા નથી માંગતુ છતાં તેઓને પરાણે ભણાવવાનું આ વજન જ બાળકોને શિક્ષણથી દૂર કરી દેતું હોય છે. મનોવિજ્ઞાન એવું કહે છે કે આ સમયગાળા દરમિયાન બાળક સૌથી વધુ શીખે છે, પણ પોતાનું મનગમતું શીખે છે, એ આપણે સૌ ભૂલી જ ગયા છીએ.

        બાળકોને જુદા જુદા ક્લાસીસમાં મોકલીને આપણે તેઓ પર વજનનો મોટો ટોપલો મૂકી દેતા હોઈએ છીએ. વેકેશન પણ આપણે તેઓ પાસેથી છીનવી લીધું છે! સગા-સંબંધીઓ અને મિત્રોના બાળકો સાથે આપણાં બાળકોની સરખામણી કરતાં રહીને આપણે તેઓને ક્યારેય ના પૂરી થાય એવી રેસમાં દોડાવતા રહીએ છીએ. કુદરતનું કોઈ તત્વ ક્યારેય એકબીજાની સરખામણી નથી કરતું. પણ આપણે બાળકોને એકબીજા સાથે સરખાવ્યા જ કરીએ છીએ. પેલાનું છોકરું સારો ડાન્સ કરી શકે કે ગીત ગાઈ શકે તો મારૂ કેમ નહી? બસ આ જ કારણે આપણે તેઓમાં રહેલી ખામીઓ કે વિશેષતાઓને સમજ્યા વિના તેઓને બીજા બાળકો સાથે સરખાવતા જ રહીએ છીએ. અને એ સરખામણીના બોજનું વજન તેઓ આખી જિંદગી ફીલ કરતાં રહે છે. મનોજકાકાનો છોકરો જે છોકરી ડોક્ટર કે એંજિનિયર થઈ એટલે મારે પણ એ જ ભણવાનું! આ વજન તો ઘણીવાર તેઓનો જીવ પણ લઈ લે છે. આવું બાળકો સાથે શાળાઓમાં પણ થતું રહે છે. હોશિયાર અને ઠોઠનું વજન તેઓ કાયમ અનુભવતા રહે છે. તેઓને આપણે જે કોઈપણ ખરાબ લેબલ લગાડતા રહીએ છીએ, તેનું વજન પણ તેઓ ફીલ કરતાં રહે છે!

    આપણી અપેક્ષાઓના બોજનું વજન, આપણાં સપનાઓ પૂરા કરવાના બોજનું વજન, માતા-પિતા અરસપરસ લડતા રહે છે, તેનું વજન, આપણે તેઓ પાસેથી છીનવી લીધેલા બાળપણનું વજન, સમય આપવાને બદલે હાથમાં પકડાવી દીધેલાં ઈલેકટ્રોનિક ગેજેટસનું વજન, બાળમજૂરીનું વજન, આ બધા વજન હેઠળ તેઓ દટાઇ રહ્યા છે. આ બધા વજનોનું માપ કોણ નક્કી કરશે?

   બાળકોના દફતરમાં ભાર કેમ વધુ છે?  કારણકે એ ભાર માપવાનો આપણો માપદંડ જ ખોટો છે!!!

 

ફરિયાદો નહી, પ્રયાસો કરનાર ઈશ્વરની ગૂડ-બૂકમા હોય છે!!!

    ફરિયાદો નહી , પ્રયાસો કરનાર ઈશ્વરની ગૂડ-બૂકમા હોય છે!!!   જિંદગી થોડી થોડી સૌને સતાવતી રહે છે. ને વળી સહેલાવતી પણ રહે છે. પણ આપણો પ્ર...