આપણને ખુશ કોણ રાખી શકે?

મૂડ સુધારવા કે ઊંઘ સુધારવા હમણાં એક ‘લ્યુમિનેટ’ ચશ્માની જાહેરાત વાંચી! દરરોજ સવારે 30 મિનિટ સુધી એ ચશ્મા પહેરી રાખવાના, અને 7 દિવસમાં જ મૂડ સુધરવા લાગશે. આ મનની શાંતિ અને મુડને આપણે ક્યાં મૂકી આવ્યા છીએ? કે તે મેળવવા આવા આવા સાધનો વિકસાવવા અને ખરીદવા પડે છે!

  કે પછી વધુ પડતી સુખ-સુવિધાઓએ જ આપણે હેંડિકેપ્ટ કરી દીધા છે? જેમ જેમ આપણે સગવડો પાછળ પાછળ દોડતા જઈએ છીએ, તેમ તેમ આપણે હાંફી રહ્યા છીએ. તમે માર્ક કરજો, સોસિયલ મીડિયા પર સતત એવા વિડિયોઝ કે પોસ્ટસ આવતી રહે છે કે જેમાં આપણા માનસિક આરોગ્યને સાચવવા અને જાળવી રાખવા પર એકાગ્ર થવાનું આપણને શીખવવામાં આવી રહ્યું છે. લોકો રીતસરના શાંતિ મેળવવા ફાંફા મારી રહ્યા છે.

  જેમ જેમ તેઓ શાંતિ મેળવવા ફાંફા મારી રહ્યા છે, તેમ તેમ જિંદગી વધુ ને વધુ ખલેલમય બની રહી છે. કારણકે શાંતિ મેળવવાના જે રસ્તાઓ તેઓ પસંદ કરી રહ્યા છે, તે ગલત સાબિત થઈ રહ્યા છે. આપણે બીજાની સુવિધાઓ સભર જિંદગીઓ જોઈને એવું માનવા લાગ્યા છીએ કે સુવિધાઓ થકી જીવન શાંતિવાળું બની રહેશે. પણ જ્યારે આપણે આ બધુ ભેગું કરવામાં જીવન જીવવાનું ભૂલી જઈએ છીએ, ત્યારે સમજાતું હોય છે કે આપણે તો ગલત રસ્તે આવી ગયા!

 લોકો બહારનું દેખાડાનું જીવન જીવવા અંદરના જીવનને સતત અવગણી રહ્યા છે. અને એમાં ને એમાં જ મનનું જીપીએસ ખોરવાય રહ્યું છે. ઈલેક્ટ્રોનિક ગેઝેટ્સને લીધે આપણે એક વર્ચુયલ દુનિયામાં ખોવાય ગયા છીએ કે શાંતિ પણ આપણે વર્ચુઅલ દુનિયામાં શોધવા લાગ્યા છે. અને શાંતિ એ તો મનનો વિષય છે, માટે એ ત્યાં મળી નથી રહી.

 હકીકત તો એ છે કે આપણે જેટલા વધુ પ્રયાસો સુખી થવાના કરી રહ્યા છીએ, એટલા જ આપણે વધુ ને વધુ દૂ:ખી થઈ રહ્યા છીએ. કારણકે સુખી થવા માટે પ્રયાસો નહી, પણ લાગણીઓ જરૂરી હોય છે. દરેક સંબંધો પાછળ કારણો શોધવાની આપણને આદત પડી ગઈ છે. અને એ કારણોમાં જ આપણી ખુશીઓ ક્યાંક ખોવાઈ ગઈ છે. જે ખુશીઓની ચાવી આપણે જરૂરિયાતોની દુનિયામાં શોધી રહ્યા છીએ, એ તો જરૂરિયાતોના ઢગલા નીચે જ ક્યાંક દટાઇ ગઈ છે.

 જેમ ઘણીવાર સામે રહેલી કોઈ વસ્તુ આપણને ના દેખાય અને તેને શોધવા આપણે ફાંફા મારતા રહીએ છીએ, તેમજ આપણે અત્યારે ફાંફા મારી રહ્યા છીએ, જ્યારે ખુશીઓ આપણી સામે જ છે! કેવા કેવા સાધનો અને સગવડો વડે આપણે ખુદને ખુશ કરવાના મોકાઓ શોધતા રહીએ છીએ. જ્યારે જ્યારે આપણે આપણી ખુશીઑ કોઈને આધીન કરી દેતાં હોઈએ છીએ, આપણી અંદરનો આનંદ ખોવાઈ જતો હોય છે. અને મિત્રો જે કઈ ખોવાય ગયું છે, એને શોધવાથી એ જરૂર પાછું મળી જતું હોય છે, બસ શરત એટલી છે કે એને કોઈ સાધનો કે સગવડોમાં નહી પણ ખુદની અંદર જ શોધતા રહીએ. બાળકોની જેમ જેમ નાની નાની બાબતોમાં ખુશ થતાં આપણે શીખી લેવાનું છે.

 સુખ સાથે ભલે સુવિધા શબ્દ બોલાતો પણ સુખને અને સુવિધાઓને કોઈ જ લેવાદેવા નથી. જો એવું હોત તો પશ્ચિમના દેશો આપણી ખુશીઓની થીયરી પાછળ ના દોડતા હોત! વધુ પડતી સુવિધાઓ આપણને પરતંત્ર બનાવી દેતી હોય છે, અને જ્યાં પરાવલંબન હોય છે, ત્યાં સુખ હોતું નથી. માટે જ્યાથી જેવી અને જેટલી ખુશીઓ મળે મેળવતા રહીએ.

  ખુશ થવા અને રહેવા માટે વિશિષ્ટ પ્રયાસોની કોઈ જ જરૂર નથી. માટે મોજથી જીવીએ. કોઈપણ પરિસ્થિતિમાં સંતોષ મેળવી શકનારને સુખી થવા કોઈપણ ગેઝેટ્સની જરૂર પડતી નથી. જેટલા આપણે આવા સાધનો પાછળ દોડતા રહીશું એટલા આપણે હાંફતા અને થાકતા જઈશું.

 યાદ રહે, આપણે અહી ભેગું કરવા માટે નથી આવ્યા. જીવવા માટે આવ્યા છીએ. અને જીવવાનું કોઈ સાધન આપણને શીખવી શકવાનું નથી. તે તો આપણે જાતે જ શીખવાનું છે. આપણી અંદરનું જીવન આપણને બોલાવતું રહે છે, બસ આપણે સાંભળવા તૈયાર હોવા જોઈએ. ખુશ રહેવું એ એકદમ સ્વાભાવિક પ્રક્રિયા છે. ખુશ રહેવા માટે બસ ખુશ રહેવાની જરૂર હોય છે.

  આપણા આનંદને કોઈ પણ સગવડ કે સુવિધા સાથે ના જોડીએ, મુક્ત રહીએ અને મોજથી જીવીએ. આપણે જેટલું સમજીએ છીએ, ખુશ રહેવું એટલું અઘરું નથી ને નથી જ!

 

સ્ત્રીઓ ............આઝાદી

 

 

 સ્ત્રીઓ ............આઝાદી 

 

 

 

 

 

 

સ્ત્રીઓ નાની નાની બાબતોમાં આઝાદી માટે લડી રહી છે. છોકરીઓ જ્યારે કુંવારી હોય, ત્યારે પોતાનામાં રહેલી પ્રતિભા માટે તેઓને યોગ્ય વાતાવરણ મળી રહે છે. એ પણ અનેક સંઘર્ષો બાદ! જો કુટુંબ પ્રગતિશીલ વિચારોવાળું મળેતો, નહી તો જન્મથી જ દીકરીઓનો સંઘર્ષ ચાલુ થઈ જતો હોય છે. હકીકત તો એ છે કે દીકરીઓએ જન્મ લેવા પણ સંઘર્ષ કરવો પડે છે. પેટમાં દીકરી છે, તો તેને જન્મવા દેવી કે નહી? એ પ્રશ્નનો જવાબ હજી મોટા ભાગના કુટુંબોમા પૂંછાતો જ રહે છે. ભ્રૂણ-હત્યાઓના આંકડાઓ કઈ બહુ બદલાયા નથી.

 કાયદાઓ બને છે, તો જે પહેલા ખુલ્લેઆમ થતું હતું, તે હવે છાના માના થતું રહે છે. પણ થાય છે, ખરું!  વૈચારિક રીતે આપણે માણસને બહુ બદલી શક્યા નથી. પુરુષોની સ્ત્રીઓ પ્રત્યેની માનસિકતામાં બહુ જાજો ફેરફાર નથી થયો. ને સાથે સાથે સ્ત્રીઓની પણ સ્ત્રીઓ પ્રત્યેની માનસિકતા બહુ બદલાઈ નથી. મૂળ પ્રશ્નો જ ત્યાથી ઊભા થઈ રહ્યા છે.

   એમાં પણ લગ્ન બાદ તો સ્ત્રીઓની જાણે કે આખી દુનિયા જ યુ-ટર્ન લઈ લેતી હોય છે. લગ્ન બાદ મોટા ભાગની સ્ત્રીઓને પોતાના શોખ, આવડત, જ્ઞાનને અભેરાઈએ કે માળિયામાં ચડાવી દેવા પડે છે. ઘણીવાર એ અભેરાઈએ કે માળીએથી એ શોખોને કે આવડતોને નીચે ઉતારવાની કોશીશો કરે છે, પણ ધૂળ ખંખેરીને વસ્તુઓ જેમ પાછી ગોઠવાઈ જાય, શોખોનું પણ એવું જ થાય છે.

  કારણકે લગ્ન પછી તો કેટકેટલાની મંજૂરી લેવાની? જે ઘરમાં લગ્ન થયા, તે ઘરની પરંપરા મુજબ જાતને ઢાળતા રહેવાની! જેમ કુંભાર માટલાને આકાર આપે એમ ઘરમાં સ્ત્રીઓને આકાર આપતા જવાનો! જે સ્ત્રીઓ ઢળી જાય એને બહુ વાંધો નથી આવતો, પણ જેની આંખોમાં સપનાઓ રમે છે, એ સ્ત્રીઓના સૌથી મોટા દુશ્મન તેઓના સપના જ બની જાય છે.

 રોજ સવારે ઉઠવાનું, ઘરના કામ કર્યે જવાના, અને રાત પડ્યે સૂઈ જવાનું! એકનું એક રૂટિન. રવિવારે કે જાહેર રજાના દિવસે પણ રજા નહી..... ઘરના લોકો જેમ કે એમ જીવ્યે જવાનું. ગામના લોકો કહે એમ ચોક્કસ રીત-રિવાજોમાં બંધ થઈને રહેવાનુ. ઘણા ગામડાઓમાં હજી સ્ત્રીઓ લાજમાથી બહાર નથી આવી. હજી આજની તારીખે પુરુષો ઉપર બેઠા હોય ત્યાં સુધી સ્ત્રીઓ ખાટલા પર બેસી શકતી નથી. ને પુરુષો માનતા રહે છે કે સ્ત્રીઓને ખાવા-પીવાનું મળી રહે છે, અમે આપેલા પૈસે સારામાં સારા કપડાં અને ઘરેણાં  તેઓ પહેરીને આંટા મારી શકે છે, તેઓને વાંધો શું છે?

 અરે વાંધો નહી, પણ કેટલાક અધૂરા સપનાઓ સાથે એ ઘરમાં આવે છે, એટલિસ્ટ તેઓને એ સપના તો પૂરા કરવા દઈએ. ભારતની સ્ત્રીઓ શહેરોની સ્ત્રીઓ  અને ગામડાઓની સ્ત્રીઓ એમ વહેંચાઈ ગઈ છે. શહેરોની સ્ત્રીઓ ઘરની બહાર ડગ માંડતી થઈ ગઈ છે, પણ નગરો અને ગામડાઓમાં સ્ત્રીઓની સ્થિતિ હજી બહુ બદલાઈ નથી. આજે કોઈપણ કુંવારી છોકરી ગામડાઓમાં કે નગરોમાં લગ્ન માટે ના પાડે છે, તે માટે ગામડાઓ અને નગરોની સ્ત્રીઓ પ્રત્યેની માનસિકતા જ જવાબદાર છે.

 કોલેજની છોકરીઓ રવિવારે કે રજાના દિવસે કોલેજે કોઈ કાર્યક્રમની પ્રેક્ટિસ કરવા નથી આવી શકતી. કારણકે ગામડાઓમાં કે નગરોમાં બેઠેલા હાલતા ચાલતા કેમેરાઓ તેઓને સતત સ્કેન કરતાં રહે છે. કોઈ એક ગામમાં કોલેજમાં ભણતી છોકરી ભાગી જાય તો એ ગામની બીજી 20 છોકરીઓનું ભણવાનું બંધ થઈ જતું હોય છે. પણ છોકરી એકલી થોડી ભાગે છે, તેની સાથે એક છોકરો પણ ભાગે છે, એ છોકરાના ભાગી જવાથી ગામના બીજા છોકરાઓને કોઈ જ ફેર પડતો નથી!

દીકરા દીકરી બંનેમાથી જો દીકરો ભણવામાં નબળો હોય, અને દીકરી હોશિયાર હોય તો પણ ભણવાની પ્રથમ તક તો દીકરાને જ મળે છે. દીકરીઓને બહુ ભણાવાય નહી, એ માનસિકતા હજી ગામડાઓમાથી દૂર થઈ નથી! દીકરીઓએ ભણવા માટે પણ સંઘર્ષ કરવો પડે છે. ઘરનું બધુ કામ કરીને દીકરીઓ ભણે છે, આગળ વધવાની કોશીશો કરતી રહે છે, પણ જો લગ્ન પછી સાસરિયાં વાળા ના પાડે તો ત્યાથી જ એ આગળ વધવાના સપનાનું અકાળે અવસાન થઈ જતું હોય છે.

 સ્ત્રીઓને ઘરની બહાર પગ માંડવાથી લઈને દરેક બાબતે જુદા જુદા લોકોને પૂંછવું પડતું હોય છે. અને એટલે જ સ્ત્રીઓનો સંઘર્ષ પુરુષો કરતાં અઘરો હોય છે. પોતાના અસ્તિત્વ માટે તેણે જેટલું લડવું પડે છે, એટલું આ પૃથ્વી પરના કોઈ સજીવને લડવું પડતું નથી.

  થોડીક સ્ત્રીઓને મળેલી આઝાદીનો અર્થ એ નથી કે બાકીની બધી સ્ત્રીઓને આઝાદી મળી ગઈ છે. હજી આજે પણ અમુક વિસ્તારોમાં સ્ત્રીઓને વિધવા તરીકે જીવવાની ફરજ પાડવામાં આવે છે, બાળલગ્નો આજે પણ થાય છે. એક દીકરો જણવો હજી આજે પણ અમુક જ્ઞાતી કે વર્ગની સ્ત્રીઓ માટે ફરજિયાત છે!

પુરુષોમાં ખામી હોય અને તેને લીધે સંતાન ના થતું હોય તો સ્ત્રીઓને બીજા પુરુષો થકી પણ સંતાન કરવું પડે છે, જો સ્ત્રીમાં ખામી હોય તો પુરુષો તેને છોડીને બીજી સ્ત્રી સાથે લગ્ન કરી શકે છે. મોબાઇલના ઉપયોગથી માત્ર દીકરીઓ જ બગડે છે, એવું માનવા વાળી જ્ઞાતિઓ પણ છે.

 સ્ત્રીઓના આગળ વધતાં દરેક કદમને ખેંચવા વાળા ગલીએ ગલીએ શેરીએ શેરીએ બેઠા જ હોય છે. અને ઘરમાં હોય છે, એ અલગ! લગ્ન બાદ ઘણા ઘરોમાં સ્ત્રીઓ ગરબા પણ નથી રમી શકતી કે પછી નૃત્ય પણ શીખી શકતી નથી! તારે કામ કરવાની શી જરૂર છે? આ પ્રશ્ન મોટા ભાગના મકાનોમાં ગુંજતો રહે છે.

  સ્ત્રીઓના ટૂંકા કપડાં સામે બધાને વિરોધ છે, પણ પોતાની ટૂંકી નજર અને વિચારો સામે કોઈને વાંધો નથી.

 

તમારા બાળકોને ઓળખો,જાણો અને સમજો.....

 

 તમારા બાળકોને ઓળખો,જાણો અને સમજો.....

 

 

 

 

તમારા બાળકોને ઓળખો,જાણો અને સમજો. સૌપ્રથમ તો તેને અમુક ઉંમર બાદ નિશાળે મોકલી જ દેવા જોઈએ, એ પૂર્વગ્રહમાથી બહાર આવી જાવ. સાત વર્ષની ઉંમરે સરકારે બાળક પહેલા ધોરણમાં હોવું જોઈએ, એવી જાહેરાત કરી છે, તો શા માટે બાળકોને બહુ વહેલી ઉંમરે નિશાળે મોકલી દેવા? બીજાના બાળકો જાય છે એટલે કે પછી બાળકો ઘરે સચવાતા નથી એટલે!

  સાત વર્ષે બાળક શાળામાં પ્રવેશ મેળવે, ત્યાં સુધીમાં તેને તેના આસપાસના પર્યાવરણમાથી જે શીખે એ શીખવા દઈએ. આપણે પણ રમત, રમતમાં તેઓને ઘણું બધુ શીખવી શકીએ એમ છીએ. નાનપણમાં આપણે તેઓને જે કઈ શીખવીએ છીએ, એની અસરો આખી જિંદગી તેઓની સાથે રહેતી હોય છે. માટે એક મજબૂત અને ટકાઉ બાળપણ તેઓને આપીએ કે જેથી તેઓ એને પાયા પર રાખી પોતાની જીંદગીની ઇમારત મજબૂત ચણી શકે.

 આમપણ અત્યારે ઈલેક્ટ્રોનિક ગેઝેટ્સને લીધે બાળકોનું બાળપણ એકાદ સ્ક્રીન પૂરતું મર્યાદિત થઈ ગયું છે. સ્ક્રોલ કરવા સિવાય તેઓ બીજું કશું જ નથી કરી રહ્યા. એટલે સૌથી પહેલા તો તેઓને બને તેટલા ઈલેક્ટ્રોનિક ગેઝેટ્સથી દૂર રાખીએ. આપણે મોટા ભાગે તેઓને સાચવવા અને તેઓ તોફાન ના કરે એટલા માટે ગેઝેટ્સને સોંપી દેતાં હોઈએ છીએ. અને પછી એ ગેઝેટ્સ જ આપણાં બાળકોને આપણાથી દૂર લઈ જતાં હોય છે. યાદ રહે, તેઓ માંગતા નથી, આપણે જ આપી દેતાં હોઈએ છીએ. હકીકત તો એ છે કે આજે આપણે બાળકોને બધુ જ આપી રહ્યા છીએ, સિવાય કે સમય! માટે તેઓને સમય આપો, જેથી બાળકોને અને બાળકોમાં રહેલી અભિયોગ્યતાઓને સમજી શકીએ.  

બીજાના બાળકો સાથે બાળકોની સરખામણી કદી ના કરીએ. દરેક બાળકની ક્ષમતા અલગ અલગ હોય છે, માટે પહેલા તમારા બાળકને શું ગમે છે? તેને શેમાં રસ છે, એ નક્કી કરી લ્યો અને પછી તેઓને જુદા જુદા ક્લાસીસ તરફ દોડાવો. બીજાના બાળકો જે તે ક્લાસીસમાં જાય છે, એટલે મારુ બાળક પણ જવું જ જોઈએ, એ તો બાળકો સાથે રીતસરની જબરદસ્તી છે. અને બાળકો સાથે જે ક્ષેત્ર બાબતે આપણે જબરદસ્તી કરીશું, તેઓને તેના પ્રત્યે નફરત થઈ જવાની!

 બહુ નાની ઉંમરે જો આપણે તેઓને નિશાળે મોકલી દઇશું, તો ભણવા પ્રત્યે પણ તેઓને અણગમો થઈ જવાનો. હવે તો એટલી નાની ઉંમરે બાળકોને નિશાળે મોકલી દેવાનો ટ્રેન્ડ ચાલ્યો છે કે બાળક નામની કળી ખીલે એ પહેલા જ મૂરઝાય જતી હોય છે. ભારતનું ભાવી વર્ગ-ખંડોમાં મૂરઝાય રહ્યું છે, તે એટલું ભીંસમાં જીવી રહ્યું છે કે નાનપણમાં જ માથે ભણતરના ભાર નીચે સાવ દટાઈ ગયું છે.

  ભાર વગરનું ભણતર એક કલ્પના માત્ર બનીને રહી ગયું છે. રોજ સવારે માહિતીઓનો થેલો લઈને નીકળી પડતું બાળક એ માહિતીના ભાર નીચે એવું તો દટાઈ જાય છે કે શેરીઓ પણ તેઓની રમતો વગર સુની સુની થઈ ગઈ છે. નિશાળેથી આવીને હજી તો થાક ઉતરે કે ના ઉતરે, એ ટ્યુશનમા જવાની તૈયારીમાં લાગી જતું હોય છે. ટ્યુશનમાથી આવીને મમ્મીએ ગોઠવેલા એકાદ ક્લાસીસ તો તેઓની રાહ જોઈએ બેઠા જ હોય છે, જેમાં મને-કમને તેઓને જવું જ પડે છે. બાળકોને એટલા વ્યસ્ત રાખો કે એ તોફાન કરે જ નહી! કેમ ખરું ને?

 અરે તેઓને તોફાન કે ધિંગામસ્તી કરવા દઈએ, તો જ આપણને તેઓમાં રહેલી શક્યતાઓ અને ક્ષમતાઓની ખબર પડશે, નહી તો આપણે તેઓને હમેંશા આપણે દોરેલા રસ્તે જ લઈ જઈશુ. તેઓને કોઈ નવો રસ્તો કંડારવાનો મોકો નહી આપી શકીએ. આપણે આપણાં બાળકોને જે રસ્તે લઈ જવાની કોશીશો કરતાં રહીએ છીએ, તે આપણે પણ નક્કી કરેલા નથી હોતા. એ તો સમાજે નક્કી કરેલા ધારા-ધોરણો છે, માપદંડો છે, જે મેળવવા આપણે બાળકો પાસેથી તેઓનું બાળપણ છીનવી રહ્યા છીએ.

  મોટા થઈને શું કરશો? અરે યાર તેઓને થોડા મોટા તો થવા દઈએ. જે બાળપણ ઈશ્વરે તેઓને જીવવા આપ્યું છે, તે તો તેઓને જીવવા દઈએ. સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે તેઓને કુદરતી રીતે ખીલવા દઈએ. તમે માર્ક કરજો, કોઈ એક ફૂલ બીજી ડાળી પરનું ફૂલ ખીલી ગયું હોય તો હવે મારે પણ ખીલી જવું પડશે, એવી સરખામણી કે બિનજરૂરી હરીફાઈમાં પડતાં હોતા નથી!

 દર વર્ષે કેટલા ઉજ્જવળ ભવિષ્યો માતા-પિતાની અપેક્ષાઓને લીધે આત્મ-હત્યાના માંચડે ચડી જતાં હોય છે. શા માટે બાળકો પર આટલું બધુ દબાણ ક્રીએટ કરવું, કે સંતાનો એ દબાણમાં કચડાઈ મરે! સમય આવ્યે તેઓ પણ તેઓની જવાબદારી સમજીને જિંદગીમાં પોતાનો રસ્તો શોધી લેશે, બસ તેઓને જરૂર પડે ત્યાં માર્ગદર્શન આપતા રહીએ અને બાકીનું તેઓ પર છોડી દઈએ.

  બાળકોનો ઉછેર એક એવી શ્રદ્ધા છે, જેને આધારે આપણે જીવંત હોઈએ છીએ. માટે બાળકોને એવી રીતે ઉછેરીએ કે તેઓ આપણી સાથે ખીલેલા રહે, આપણી સાથે બધુ જ શેર કરે.... તેને રમતવીર બનવું હોય તો બનવા દઈએ, ચિત્રકાર બનવું હોય તો બનવા દઈએ, કોઈ બીજી કલાના ક્ષેત્રે જવું હોય તો જવા દઈએ.

   જે જે માતા-પિતાએ પોતાના બાળકોને આમ ખીલવા દીધા છે, તે બાળકોની મહેંક આજે દુનિયામાં પ્રસરી જ રહી છે. તેઓ અલગ અલગ ક્ષેત્રોમાં આગળ વધ્યા જ છે. યાદ કરો થોમસ આલ્વા એડિશનને જેઓને નિશાળવાળા એ કાઢી મૂક્યા હતા, પણ તેઓની માતાની શ્રદ્ધાને લીધે તેઓ દુનિયાના મહાન વૈજ્ઞાનિક બની શક્યા. બસ આપે પણ આપણાં બાળકોની ક્ષમતાઓ અને નબળાઈઓ પર એવી જ શ્રદ્ધા રાખવાની છે.

  આપણે તેઓને સફળ થતાં ના શીખવી શકીએ તો કઈ નહી, પણ બસ જીવતા શીખવી શકીએ તો પણ ઘણું! દરેક બાળકમાં કોઈને કોઈ વિશેષતા, ક્ષમતા અને શક્યતાઓ હોય છે, બસ આપણે તેને યોગ્ય દિશામાં લઈ જવાની હોય છે..... પણ બળજબરીથી નહી ને નહી જ ......

બળાત્કારને પાશવી કહેવામા આવે છે, પણ એ પશુઓનું અપમાન છે. પશુ બળાત્કાર નથી કરતાં, મનુષ્યો જ કરે છે.

 

બળાત્કારને પાશવી કહેવામા આવે છે, પણ એ પશુઓનું અપમાન છે. પશુ બળાત્કાર નથી કરતાં, મનુષ્યો જ કરે છે.

              ફરી એકવાર બળાત્કાર થયો, ફરી પાછી એની એ જ તપાસો થશે, આપણે સૌ તે દીકરીને ન્યાય મળે એ માટે સ્ટેટસ મુકીશું કે પછી ઇનસ્ટા કે ફેસબૂક પર સ્ટોરી મૂકીશું. ચાર-પાંચ જે પ્રસિદ્ધ વાક્યો છે, તેને સજાવી-ધજાવીને જુદા જુદા સોસિયલ મીડિયા પર પોસ્ટ મૂકીશું. સવારે સવારે ચા પીતી વખતે કોઈપણ વ્યક્તિને ધ્રુજાવી દે, એવા બળાત્કારના સમાચારો પ્રત્યે રહેલી આપણી સંવેદનાઓ ચાની વરાળ સાથે ઊડી જતી હોય છે. પણ હવે એ વરાળ લીટરલી ધૂંધવાય રહી છે. આવા સમાચારો સોસિયલ મીડિયા પર વાંચીને, સાંભળીને કે જોઈને નિશાળે ભણવા ગયેલી, બહાર શેરીમાં રમતી, કોઈક સગા-સંબંધીને ત્યાં ગયેલી, હોસ્ટેલમાં ભણવા મૂકેલી કે પછી કોલકાતાની એ હોસ્પિટલ કે બીજા કોઈપણ સ્થાન પર રહીને પોતાના ઉજ્જવળ ભવિષ્યના સપના સાચા કરવા ગયેલી છોકરીઓની ચિંતા થવા લાગે છે. અને સાથે સાથે સૌથી મોટો સવાલ પણ! કે ‘ આરોપીઓને સજા થશે કે કેમ? અને જો થશે તો ક્યારે અને કેટલી?”

  છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી બળાત્કારીઓ બળાત્કાર કર્યા બાદ દીકરીઓને ઘાતકી રીતે મોતને ઘાટ ઉતારી દેતાં હોય છે. બળાત્કારના આંકડાઓ આપવાથી કે આ દેશમાં કેટલી મિનિટમાં કેટલા બળાત્કાર થાય છે? એવી માહિતીઓનો કોઈ અર્થ જ રહ્યો નથી. શું કરીશું આવા સર્વે કરીને કે પછી આંકડાઓ ભેગા કરીને? જ્યારે છાશવારે આ દેશમાં આવી ઘટનાઓ બની રહી છે. ક્યારેક સ્ત્રીઓને નગ્ન ફેરવવામાં આવે છે તો ક્યારેક ઘરની કોઈ નજીકની વ્યક્તિઓ દ્વારા તેઓનું જાતીય શોષણ થતું રહે છે અને હવે તો નાની નાની દીકરીઓ પર પણ બળાત્કાર થઈ રહ્યા છે. સ્ત્રીઓ સાથે ઘરની અંદર, ઘરની બહાર, કામના સ્થળે, વાડીઓમા, ખેતરોમાં, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં, વગેરે વગેરે સ્થળોએ ગમે તે ઉંમરના, ગમે તે જ્ઞાતીના પુરુષો દ્વારા બળાત્કારો થવા કોમન નહી રૂટિન થઈ ગયા છે.  બીજાને જીવન આપવા નાઈટ-ડ્યૂટી કરી રહી હતી, એવી દીકરી પર થયેલા આ દુષ્કર્મે આપણને સૌને ફરી એકવાર હલબલાવી નાખ્યા છે. કામના સ્થળે જો સ્ત્રીઓ સલામત નહી રહી શકે તો વળી પાછી તેઓ મકાનની ચાર દીવાલો પાછળ ધકેલાઇ જવાની!

   એક સર્વે મુજબ જ્યાં બળાત્કારીઓને સખત સજા નથી થતી કે સજા થવામાં વિલંબ થાય છે, તે દેશોમાં બળાત્કાર વધુ થતાં હોય છે. આવા બળાત્કારીઓને તકવાદી બળાત્કારીઓ કહેવાય છે. આપણા દેશમાં આવા બળાત્કારીઓ દિન-પ્રતિદિન વધતાં જ જઈ રહ્યા છે.... ભારતમાં બળાત્કાર કરનારને વધુમાં વધુ દસ વર્ષની જેલની સજા જ કરવામાં આવે છે. (IPC 376). મને ગમતી સ્ત્રી મને ના કેમ પાડી શકે? પુરુષોના એ અહમને લીધે પણ આ દેશમાં બળાત્કારો વધી રહ્યા છે. સદીઓથી પુરુષો સ્ત્રીઓને એક 'વસ્તુ' જ સમજતા આવ્યા છે અને આ પૂર્વગ્રહમાં હજી બહુ જાજો ફેરફાર નથી થયો. સ્ત્રીઑ જ્યારે બીજા કોઈ માધ્યમથી વશ ના થાય ત્યારે પુરુષો તેઓના અસ્તિત્વને પીંખી નાખવા બળાત્કારનો સહારો લેતા હોય છે. અને આપણી અદાલત આ નરાધમોને સજા આપવામાં સતત નિષ્ફળ જઈ રહી છે. જ્યારે બળાત્કારીઓને સજા નથી મળતી ત્યારે તે જ સમયે બીજી સ્ત્રીઓની સલામતી ભયમાં મુકાઇ જતી હોય છે.

  આપણી ન્યાય-પ્રક્રિયા ગોકળગાય કરતાં પણ ધીમી છે. વળી અદાલતો સબુત માંગે અને કોઈ સ્ત્રી પોતાના પર થયેલા બળાત્કારના સબુતો કેવી રીતે આપી શકે? એમાં પણ જો બળાત્કાર કરનાર કોઈ ધનિક કુટુંબનો કે પછી ઊંચી વગ ધરાવતો પુરુષ હોય તો ન્યાય મળવો અશક્ય બની જતો હોય છે. આપણા દેશમાં થતાં બળાત્કારો પૈકી 60 થી 70% બળાત્કારોની કોઈ ફરિયાદ જ થતી નથી. જેના પર રેપ થયો હોય છે, તે દીકરીને કે તેના કુટુંબીજનોને ધાક-ધમકીથી આવા વગદાર લોકો ડરાવી દઈને કેસ ચોપડે ફાઇલ જ થવા દેતાં નથી. અને માતા-પિતા પણ દીકરીઓની સમાજમાં બદનામી થશે તે બીકે એફ.આર.ઈ. જ લખાવતા નથી. આવા કેસમાં પોલીસ-સ્ટેશને જતાં પણ માતા-પિતા થર થર ધ્રૂજતા હોય છે! જે સ્ત્રીઓના અસ્તિત્વ પર આ વજ્રઘાત થયો હોય છે, તેઓના આત્મા પર લાગેલા ઘા ને ત્યારે જ શાંતિ મળતી હોય છે, જ્યારે આવા બળાત્કારીઓને સજા મળે, પણ એવું આપણા દેશમાં બહુ ઓછું બને છે. ને પરિણામે આત્મા પર લાગેલા એ ઘાવ સાથે સ્ત્રીઓ કા તો આત્મ-હત્યા કરી લેતી હોય છે અને કા તો માનસિક આઘાત સાથે ડરી ડરીને આખી જિંદગી ક્ષણે ક્ષણ મરતી રહે છે.