ઓર્ગેનિક અને ઇકો-ફ્રેંડલી સસ્તું કે મોંઘું?

 

ઓર્ગેનિક અને ઇકો-ફ્રેંડલી સસ્તું કે મોંઘું? 

   હમણાં અમે પ્લાસ્ટિકના વપરાશને ઘટાડવા બાબતે લોકોને સમજાવવા એક અભિયાન શરૂ કરેલું. જેમાં લોકોને અમે ઝબલાની જગ્યાએ કાપડની થેલી વાપરવા કહ્યું. અને સાથે સાથે દુકાનદારોને પણ સમજાવ્યા કે પ્લાસ્ટિકના ઝબલા ના રાખો. એક દુકાનદારે કહ્યું, તમારી વાત તો સાચી છે, પણ કાપડની એક થેલી 10/15રૂ. માં પડે છે, જ્યારે આ ઝ્બલા 50પૈસે/ નંગ આવે છે. અને વળી જે ગ્રાહકોને અમે ઝ્બલા આપવાની ના પાડીએ છીએ તેઓ વસ્તુઓ લીધા વગર જતાં રહે છે. અમે બધાએ ભેગા મળીને પ્લાસ્ટિકની જગ્યાએ કાપડની થેલી લોકો સુધી પહોંચાડવા પ્રયાસો કરી જોયા પણ આકર્ષક કાપડની થેલી તો પર નંગ 35રૂ. કરતાં પણ મોંઘી પડે છે. વળી કાપડ પર સરખું પ્રિંટિંગ નથી થઈ શકતું એટલે કોઈ સ્પોન્સર પણ ના મળે.

  ઓર્ગેનિક વસ્તુઓના પ્રદર્શનમાં જતાં લોકો કશું જ લીધા વિના પાછા ફરી જતાં હોય છે, કારણકે વસ્તુઓ એકદમ મોંઘી હોય છે. ઓર્ગેનિક ખેતી કરતાં લોકોને પૂંછયું તો તેમણે કહ્યું કે આ વસ્તુઓની ખેતીમાં બહુ મહેનત થાય છે અને ખર્ચા પણ ખૂબ વધી જતાં હોય છે. જેમકે ઓર્ગેનિક ખેતરમાં નકામા ઘાસને દૂર કરવા 1500 થી 2500 સુધીનો ખર્ચ થાય છે, જ્યારે એ ઘાસને એક ખાસ પ્રકારની દવાથી દૂર કરવાનો ખર્ચ માત્ર 70રૂ થાય છે!

    એ જ રીતે જે કઈ ઇકો-ફ્રેંડલી છે, તેવી વસ્તુઓના ભાવ ખૂબ વધારે હોય છે. અને મધ્યમ વર્ગના લોકોની ખરીદીની પહોંચથી બહાર હોય છે. એવું જ શુદ્ધ દૂધ, ઘી કે બીજી દૂધની બનાવટો ખરીદતી વખતે થાય છે. ઓર્ગેનિક કે ઇકો-ફ્રેંડલી વસ્તુઓ ખરીદવા પાછળ ઘરનું બજેટ ખોરવાઈ જતું હોય છે. આવા કેટલાયે સવાલો લઈને અમે એક પર્યાવરણપ્રેમી અને આરોગ્ય પ્રત્યે ઊંડી કાળજી ધરાવનાર વ્યક્તિ પાસે ગયા. અને તેમણે અમને જે કઈ સમજાવ્યું તે આપણે સૌએ સમજવા જેવુ છે.

  આપણે બધા એવું વિચારીએ છીએ કે ઓર્ગેનિક કે ઇકો-ફ્રેંડલી મોંઘું છે, પણ જો આપણે તેને આરોગ્યની દ્રષ્ટિએ વિચારીશું તો સમજાશે કે આ મોંઘી વસ્તુઑ આરોગ્ય ખરાબ થાય અને જે કઈ ખર્ચો થાય એના કરતાં તો ઘણી સસ્તી પડતી હોય છે. આજે આપણી પાસે સમય નથી એટલે આપણે સૌ જે સસ્તું મળે તે ખરીદી લેતા હોઈએ છીએ. પણ એ જ વસ્તુઓ જ્યારે આપણાં આરોગ્યને નુકસાન પહોંચાડે ત્યારે આપણે પાછા આ જ વસ્તુઓ તરફ પાછા ફરતા હોઈએ છીએ.

 પ્લાસ્ટિકના વપરાશને લીધે આજકાલ કેન્સર અને બીજા અનેક રોગોનું પ્રમાણ વધી રહ્યું છે.  કેન્સરની સારવાર કેટલી મોંઘી અને પીડાદાયક હોય છે, એ આપણે સૌ જાણીએ જ છીએ. તેનું રીસાયકલિંગ કરવાનો ખર્ચો ખૂબ જ થાય છે. દુનિયાભરના જળ-પ્રવાહો પ્લાસ્ટિકને લીધે પ્રદુષિત થઈ ગયા છે. વિશ્વના 90% દરિયાઈ પક્ષીઓના પેટમાં પ્લાસ્ટિકના ટુકડાઓ હાજર છે. ને પ્રાણીઓ પણ પ્લાસ્ટિકને લીધે પોતાનો જીવ ગુમાવી રહ્યા છે. હવે વિચારો 50પૈસાની જગ્યાએ 30/35 રૂ.કે 200 રૂ. સુધીનો  ખર્ચ કરી લેવો સારો કે પછી પર્યાવરણને અને ખુદ આપણને થઈ રહેલું આટલું મોટું નુકસાન સહન કરવું સારું?

 ઇકો-ફ્રેંડલી અને ઓર્ગેનિક વસ્તુઓ એટલે એવી વસ્તુઓ જે કુદરતના તત્વોનો ઉપયોગ કરીને કુદરતી રીતે બનાવવામાં આવે છે,જેનાથી માણસ અને કુદરત વચ્ચે સંતુલન જળવાઈ રહે છે. મને લાગે છે કે લોકો આ વસ્તુઓનું મહત્વ ત્યારે જ સમજશે જ્યારે આ પૃથ્વી પરથી માનવ-જીવન સમાપ્ત થઈ જવાની ઘડીઓ ગણાઈ રહી હશે.  આપણે આપણી જિંદગી બચાવવા પૈસા ખર્ચીએ છીએ, તો પછી જે વસ્તુઓને લીધે આપણી જિંદગી ખરેખર બચી શકે એમ છે, તેવી વસ્તુઓ મોંઘી હોય તો પણ શા માટે ના ખરીદવી? જે દિવસે આપણી જિંદગી અંત તરફ જઇ રહી હશે તો આપણે ગમે તેટલો ખર્ચો કરીશું, પણ તે દિવસે પૈસા વડે જિંદગી નહી ખરીદી શકીએ પણ અત્યારે પૈસા દઈને ઇકો-ફ્રેંડલી વસ્તૂઓ જરૂર ખરીદી શકીશું!

  આવી વસ્તુઓના ઉત્પાદન થકી જમીનમાં રહેલા પોષક-તત્વો પણ જળવાઈ રહેતા હોય છે. જમીન અને પાણીનું પ્રદૂષણ આવા તત્વો દ્વારા દૂર કરી શકાય છે. તો પછી ઇકો-ફ્રેંડલી બ્રશ કે ચશ્માનો ઉપયોગ કરીને સ્ટાઇલિશ દેખાઈએ અને પર્યાવરણની જાળવણીમાં આપણો ફાળો પણ આપીએ.